26 Μαΐου 2023
Το ίδρυμα Fondation VINCI Autoroutes δημοσιοποιεί τα αποτελέσματα του 13ου Βαρομέτρου για την υπεύθυνη οδήγηση. Η μεγάλη ετήσια έρευνα, που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Ipsos σε 12.400 άτομα από 11 ευρωπαϊκές χώρες, καταγράφει αντιπροσωπευτικές συμπεριφορές των Ευρωπαίων στο τιμόνι. Παράλληλα, επιτρέπει να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της επικίνδυνης οδήγησης και τις ορθές πρακτικές για να συμβάλλουμε κυρίως στον καλύτερο προσανατολισμό των μηνυμάτων πρόληψης.
Τα αποτελέσματα δείχνουν στους νέους κάτω των 35 ετών[1], ιδιαίτερα στους άνδρες, υπερεκπροσώπηση επικίνδυνης συμπεριφοράς που συνδέεται με τη χρήση κινητού (23% παρακολουθεί ταινίες ή βίντεο ενώ οδηγεί), την κατανάλωση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών και την οδήγηση σε κατάσταση υπνηλίας.
Ένα άλλο, επίσης, ανησυχητικό φαινόμενο: σχεδόν 1 στους 3 οδηγούς ηλικίας 16 έως 24 ετών δεν φοράει ζώνη ασφαλείας, παρόλο που αυτός ο κανόνας είναι απαραίτητος για την απόκτηση άδειας οδήγησης.
Ένα άλλο αξιοσημείωτο στοιχείο αυτού του βαρομέτρου είναι η γενικευμένη χρήση των τηλεφώνων με το σύστημα Bluetooth: ενώ περισσότεροι από 1 στους 2 οδηγούς (56%) τηλεφωνούν με αυτόν τον τρόπο ενώ οδηγούν, το 71% από αυτούς δεν θεωρεί αυτήν την πρακτική επικίνδυνη και το 18% έχει ήδη, ή παραλίγο να έχει, ατύχημα εξαιτίας της χρήσης του.
Η έκδοση του 2023 δείχνει επίσης μια αυξανόμενη χαλάρωση των οδηγών σχετικά με την τήρηση του Κώδικα οδικής κυκλοφορίας και τον σεβασμό των άλλων χρηστών. Οι συνέπειες αυτής της χαλάρωσης είναι πολύ αισθητές καθώς το 84% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει ήδη φοβηθεί την επιθετική συμπεριφορά άλλων οδηγών - ένα πολύ υψηλό ποσοστό που δεν έχει μειωθεί από το 2019.
1 Το 2021, το 30,7% των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στον δρόμο ήταν νέοι ηλικίας 18 έως 34 ετών, παρόλο που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 20% του γαλλικού πληθυσμού. Πηγή: ONISR – Η οδική ασφάλεια στη Γαλλία. Έκθεση ποσοστών ατυχημάτων για το έτος 2021.
ΕΡΕΥΝΑ ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΟΔΗΓΗΣΗΣ 2023
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ ΤΙΜΟΝΙ Infographics 13ο Ευρωβαρομετρο Υπευθυνης Οδηγησης 2023
[ Αποτελέσματα για την Ευρώπη με μαύρους χαρακτήρες / Αποτελέσματα για την Ελλάδα με μπλε και πλάγιους χαρακτήρες ]
Οι τηλεφωνικές συνομιλίες και η χρήση smartphone κατά την οδήγηση είναι σχεδόν καθολικές
2 Διοικητικά στελέχη, διευθυντές, διανοητικά επαγγέλματα.
Αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, φάρμακα: συμπεριφορές που είναι λιγότερο μεμονωμένες από όσο φαίνεται αλλά που αφορούν ιδιαίτερα τους νέους άνδρες
Υπνηλία: συνειδητοποίηση του κινδύνου που εντοπίζεται κυρίως στον αυτοκινητόδρομο και μέτρα πρόληψης που δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί επαρκώς
Επιθετική συμπεριφορά κατά την οδήγηση: οι ίδιοι οι οδηγοί θύματα της απείθειάς τους
Μη τήρηση του Κώδικα οδικής κυκλοφορίας: παραβάσεις υπό την κάλυψη της αμέλειας
Ασφάλεια του προσωπικού στον αυτοκινητόδρομο: η αμέλεια των οδηγών μπορεί να αποβεί μοιραία
Εκπρόσωπος του ιδρύματος Fondation VINCI Autoroutes
«Οι οδηγοί αν και γνωρίζουν τους κινδύνους της χρήσης κινητού κατά την οδήγηση, της έλλειψης ύπνου ή της κατανάλωσης αλκοόλ ή ναρκωτικών, ωστόσο δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να αποδεχτούν τους περιορισμούς που είναι εγγενείς στην οδήγηση ενός οχήματος. Ιδιαίτερα οι νέοι αναζητούν μία μέση οδό μεταξύ των απαιτήσεων της κοινωνικής ζωής και της ασφαλούς οδήγησης, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι διακινδυνεύουν».
Διευθυντής Ελλάδος VINCI CONCESSIONS / Μέλος Δ.Σ. Ιδρύματος VINCI AUTOROUTES
«Πρώτιστη προτεραιότητα κάθε παραχωρησιούχου οδικής υποδομής είναι η ασφάλεια των χρηστών. Ως μέλη του δικτύου της VINCI Highways, η Ολυμπία Οδός και η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, αξιοποιούν στο έπακρο τη γνώση που μας προσφέρουν οι έρευνες στις οποίες επενδύει ο όμιλος VINCI. Τα ευρήματα του φετινού Ευρωβάρομετρου οδικής ασφάλειας επαναφέρουν κρίσιμα ζητήματα ασφαλούς οδήγησης και αναδεικνύουν νέους κινδύνους, όπως η σταθερά αυξανόμενη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών κατά την οδήγηση. Το συμπέρασμα είναι ότι όλοι οι δρώντες στο πεδίο της οδικής ασφάλειας, οφείλουμε να ανανεώσουμε τη δέσμευση και τις γνώσεις μας, υπηρετώντας τη ζωή και την ακεραιότητα των χρηστών του δρόμου».
Πρόεδρος Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς»
«Πολύ ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου του 2023 για την υπεύθυνη οδήγηση. Πέρα από τη χρήση του κινητού και τη σύνδεση σε κοινωνικά δίκτυα κατά την οδήγηση, καταδεικνύεται ότι μέτρα που θεωρούνται αυτονόητα φαίνεται να μην τηρούνται από τους οδηγούς, καθιστώντας την οδήγηση ιδιαίτερα επικίνδυνη. Χαρακτηριστική είναι επίσης η μεγαλύτερη χαλάρωση έναντι μέτρων όπως η χρήση ζώνης ασφαλείας, η μη-παραβίαση των ορίων ταχύτητας, η μη-τήρηση αποστάσεων ασφαλείας, η υπνηλία και η μη-κατανάλωση αλκοόλ σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, όπως και το ότι εν γένει οι οδηγοί, παρότι επιθετικοί οι ίδιοι, θεωρούν ότι "οι άλλοι φταίνε"».
Ενώ είναι ως επί το πλείστον αρχάριοι οδηγοί και μερικές φορές διαθέτουν προσωρινή άδεια οδήγησης, πολλοί νέοι κάτω των 35 ετών συνειδητά ή ασυνείδητα επιτρέπουν στους εαυτούς τους ελευθερίες σε σχέση με τον Κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Όπως επισημαίνει ο David Le Breton, ο Κώδικας οδικής κυκλοφορίας «βιώνεται [από τον νεαρό] ως μια αφόρητη δυσφορία που του αφαιρεί τη δυνατότητα της δικής του αξιολόγησης των περιστάσεων, και έτσι στη συνέχεια γίνεται αντικείμενο μόνιμης επανερμηνείας»[3].
Πρώτο σημάδι αυτής της επιθυμίας για παραβίαση των κανόνων: η μη χρήση της ζώνης ασφαλείας φτάνει το 30 % στα άτομα κάτω των 35 ετών (41 %), και μάλιστα το 41 % στους άνδρες 16 έως 24 ετών (47 %), παρόλο που η τήρηση αυτού του κανόνα πρέπει να είναι πλήρως ενσωματωμένη για την απόκτηση της άδειας οδήγησης.
Ένας άλλος δείκτης της επιθυμίας αυτοαξιολόγησης του κινδύνου που προκύπτει: η κατανάλωση αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών και φαρμάκων, η οποία φτάνει σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα μεταξύ των νεότερων, ιδιαίτερα των ανδρών.
Έτσι, στους άνδρες κάτω των 35 ετών:
Ακόμη ένα παράδειγμα, αυτό των αναλύσεων της Jocelyn Lachance, λέκτορα κοινωνιολογίας[4], κατά τις οποίες οι νεαροί δυσκολεύονται να απομακρυνθούν από τον «ψηφιακό σύντροφο του δρόμου» όταν οδηγούν. Ο κίνδυνος αποσύνδεσης πολύ συχνά υπερτερεί στα μάτια τους έναντι του κινδύνου έλλειψης συγκέντρωσης τον οποίο τείνουν να υποτιμούν πολύ.
Έτσι, μεταξύ των οδηγών κάτω των 35 ετών:
Επιπλέον, το 54% των νέων από 16 έως 24 ετών συνεχίζουν την οδήγηση αν και νιώθουν πολύ κουρασμένοι (42 %). Ωστόσο, αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη σε μία χρόνια έλλειψη ύπνου [5], γεγονός που εκδηλώνεται στα αποτελέσματα αφού το 35% έχει ήδη την εντύπωση ότι έχει κοιμηθεί κατά την οδήγηση, δηλαδή 9 μονάδες περισσότερο από το σύνολο των οδηγών (29 %, 3 μονάδες περισσότερο).
Παρόλα αυτά, οι νέοι δεν ξεχωρίζουν από το σύνολο των οδηγών όσον αφορά την υπερβολική ταχύτητα και την επιθετική συμπεριφορά. Ωστόσο, τείνουν να είναι λίγο λιγότερο ικανοποιημένοι από τον εαυτό τους σε σχέση με τους μεγαλύτερους.
3 Les jeunes au volant, Εκδόσεις Érès - 2022
4 Συνέδριο-συζήτηση σχετικά με τους νέους στο τιμόνι που διοργανώθηκε από το ίδρυμα Fondation VINCI Autoroutes τον Μάρτιο 2022
5 Μελέτη για τον ύπνο στους εφήβους που δημοσιεύτηκε από το ίδρυμα Fondation VINCI Autoroutes τον Φεβρουάριο 2023: «Κιρκάδιοι ρυθμοί, τελετουργίες και ύπνος στην εφηβεία και αντίληψη κινδύνου: μια οικογενειακή προσέγγιση»
[ Αποτελέσματα για την Ευρώπη με μαύρους χαρακτήρες / Αποτελέσματα για την Ελλάδα με μπλε και πλάγιους χαρακτήρες ]
Οι τηλεφωνικές συνομιλίες και η χρήση smartphone κατά την οδήγηση είναι σχεδόν καθολικές
Το 51 % των Ευρωπαίων (54 % των Ελλήνων) επισημαίνουν την έλλειψη προσοχής ως την κύρια αιτία θανατηφόρων ατυχημάτων στους δρόμους γενικά, πριν από την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών και την υπερβολική ταχύτητα.
Ωστόσο, το 81 % των οδηγών παραδέχεται ότι στρέφει το βλέμμα του εκτός δρόμου για περισσότερο από 2 δευτερόλεπτα (80 %), που αντιστοιχεί δηλαδή, με 130 χλμ./ώρα, σε τουλάχιστον 72 μέτρα διανυθείσας απόστασης «στα τυφλά».
Αυτή η έλλειψη προσοχής συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τη χρήση του κινητού κατά την οδήγηση με όλες τις λειτουργίες του: τηλεφωνικές συνομιλίες, SMS, emails, εφαρμογές, GPS, κτλ.
6 Διοικητικά στελέχη, διευθυντές, διανοητικά επαγγέλματα.
7 DΜελέτη για τις επιπτώσεις των τηλεφωνικών συνομιλιών στην προσοχή και την αντίληψη των οδηγών (2014), Κέντρο Νευρογνωστικών και Νευροφυσιολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου (Ci2N) για το Ίδρυμα Fondation VINCI Autoroutes.
Αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, φάρμακα: συμπεριφορές που είναι λιγότερο μεμονωμένες από όσο φαίνεται και που αφορούν ιδιαίτερα τους νέους άνδρες
Η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών αναγνωρίζεται ως μία από τις κύριες αιτίες θανατηφόρων ατυχημάτων από το 49% των Ευρωπαίων στους δρόμους γενικά (44 % των Ελλήνων) και το 28% στους αυτοκινητόδρομους (24 %), δηλαδή αύξηση 2 μονάδων σε έναν χρόνο.
Υπνηλία: ένας ελάχιστα αναγνωρισμένος κίνδυνος και μέτρα πρόληψης που δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί επαρκώς
Μεταξύ των βασικών αιτιών θανατηφόρων ατυχημάτων στον αυτοκινητόδρομο, οι Ευρωπαίοι οδηγοί τοποθετούν την υπνηλία στην 4η θέση, πίσω από την υπερβολική ταχύτητα, την έλλειψη προσοχής και την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών, παρόλο που παραμένει ένας από τους πρώτους παράγοντες θνησιμότητας στον αυτοκινητόδρομο. Αν και η υπνηλία αναφέρεται λιγότερο συχνά από τους Γάλλους τα τελευταία 10 χρόνια (37%, -21 μονάδες σε σύγκριση με το 2014), η επίγνωσή τους για αυτόν τον κίνδυνο παραμένει σημαντικά υψηλότερη από αυτή των υπόλοιπων Ευρωπαίων (20 %, 11 %)
Ο κίνδυνος της υπνηλίας αναγνωρίζεται ακόμη λιγότερο από τους Ευρωπαίους για τους δρόμους γενικά, 7 % (4 %).
Ωστόσο, το 41 % των Ευρωπαίων οδηγών συνεχίζουν την οδήγηση αν και νιώθουν πολύ κουρασμένοι, γιατί είναι υποχρεωμένοι (44 %).
Για τις μεγάλες διαδρομές, κάποιες πρακτικές, που μπορεί να αποτελούν την αιτία υπνηλίας στο τιμόνι, μειώνονται ελαφρά αλλά παραμένουν εξαιρετικά διαδεδομένες:
Το ποσοστό των οδηγών που δεν κάνουν διάλειμμα μετά από 2 ώρες οδήγησης παραμένει αυξημένο: Το 61 %, δηλαδή περισσότεροι από 6 στους 10 οδηγούς (71 %), και ο μέσος χρόνος οδήγησης πριν το διάλειμμα κατά τη διάρκεια μίας μεγάλης διαδρομής είναι 3 ώρες και 12 λεπτά, δηλαδή πολύ παραπάνω από τις συνιστώμενες 2 ώρες (3 ώρες και 24 λεπτά).
Κάποια αντανακλαστικά πολύ αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπνηλίας, ευτυχώς, αυξάνονται:
Επιθετική συμπεριφορά κατά την οδήγηση: οι ίδιοι οι οδηγοί θύματα της απείθειάς τους
Η επιεικής αυτοαξιολόγηση των οδηγών διατηρεί το πολύ υψηλό επίπεδό της των προηγούμενων ετών, ομοίως και η επιθετική συμπεριφορά.
Οι Ευρωπαίοι οδηγοί είναι πεπεισμένοι ότι η συμπεριφορά τους στο τιμόνι είναι υποδειγματική: Το 96 % αναφέρει τουλάχιστον ένα θετικό επίθετο για να περιγράψει την οδηγική συμπεριφορά του (98 %): θεωρούν, στη μεγάλη πλειονότητά τους ότι είναι προσεκτικοί (74 %, 80 %) και ήρεμοι (57 %, 57 %), πολλοί μάλιστα κρίνουν ότι είναι ευγενικοί (28 %, 22 %). Μόνο μερικοί παραδέχονται ότι είναι αγχωμένοι (11 %, 12 %). Ωστόσο, πιστεύουν ότι δεν είναι σχεδόν ποτέ επιθετικοί (3 %, 5 %), επικίνδυνοι (2%, 1 %) ή ανεύθυνοι (1 %, 0 %).
Για αυτούς, οι κακοί οδηγοί είναι φυσικά… οι άλλοι! Πράγματι, το 78 % των Ευρωπαίων οδηγών αναφέρει τουλάχιστον ένα αρνητικό επίθετο για να περιγράψει την οδηγική συμπεριφορά των άλλων, (92 %) τους οποίους θεωρούν ανεύθυνους (41 %, 54 %), αγχωμένους (34 %, 38 %), επιθετικούς (28%, 35 %) και επικίνδυνους (26 %, 41 %).
Προστατευμένοι από το εσωτερικό του αυτοκινήτου, ορισμένοι οδηγοί έχουν την αίσθηση ότι ενεργούν διαφορετικά. Έτσι, μεταξύ αυτών το 15 % (8 %) παραδέχονται ότι αλλάζουν όταν βρίσκονται στο τιμόνι και πιστεύουν ότι είναι πιο νευρικοί, παρορμητικοί ή επιθετικοί απ’ ότι στην καθημερινή τους ζωή. 19 % από αυτούς νιώθουν ότι βρίσκονται «σαν μέσα σε φούσκα» και προσέχουν λιγότερο τους άλλους (13 %). Πάνω από 1 οδηγός στους 6 (16 %, 11 %) φτάνει στο σημείο να σκέφτεται ότι στον δρόμο είναι «ο καθένας για τον εαυτό του».
Είναι γεγονός ότι, παρά την άρνησή τους, οι οδηγοί παρουσιάζουν στην πλειονότητά τους επιθετικότητα στο τιμόνι:
Μη τήρηση του Κώδικα οδικής κυκλοφορίας: παραβάσεις υπό την κάλυψη της αμέλειας
Ασφάλεια του προσωπικού στον αυτοκινητόδρομο: πάρα πολλές απροσεξίες που θέτουν το προσωπικό σε κίνδυνο
Ηλεκτρικό αυτοκίνητο: πέρα από την εξοικονόμηση ενέργειας, οφέλη και για την ασφάλεια
Για ορισμένους οδηγούς, και πιο συγκεκριμένα τους ιδιοκτήτες αυτών των οχημάτων, η αλλαγή από θερμικό σε ηλεκτρικό τους έχει κάνει να υιοθετούν ασφαλέστερη και πιο ήρεμη οδήγηση.
Μεθοδολογία της έρευνας:
Για τη διεξαγωγή του Βαρομέτρου υπεύθυνης οδήγησης, το Ινστιτούτο Ipsos, από τις 20 Φεβρουαρίου έως τις 3 Μαρτίου 2023, ρώτησε, μέσω διαδικτύου, 12.400 άτομα ηλικίας άνω των 16 ετών, εκ των οποίων 2.400 Γάλλοι και τουλάχιστον 1.000 άτομα σε καθεμία από τις 10 άλλες χώρες που ερωτήθηκαν (Γερμανία, Βέλγιο, Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σλοβακία, Σουηδία). Η αντιπροσωπευτικότητα κάθε δείγματος εξασφαλίζεται με τη μέθοδο της ποσόστωσης.
Σχετικά με το Ίδρυμα «Fondation VINCI Autoroutes»
Το Ίδρυμα «Fondation VINCI Autoroutes» συστάθηκε τον Φεβρουάριο του 2011 και αποτελεί εργαστήριο, παρατηρητήριο και εργαλείο ενημέρωσης αφιερωμένο στην εξέλιξη των οδικών συμπεριφορών. Αφιερωμένο εξαρχής στην προώθηση της ατομικής και συλλογικής ευθύνης στον δρόμο, έχει σταδιακά διευρύνει το πεδίο δράσης του στην εκπαίδευση με σεβασμό προς το περιβάλλον και στο άνοιγμα προς τους άλλους μέσω της ανάγνωσης. Πολλές μεταφράσεις, για όλους, με στόχο την καλύτερη οδηγική συμπεριφορά.
Το 2022, το Ίδρυμα επενδύει σε έναν νέο τομέα, υποστηρίζοντας έργα για τη διατήρηση και την αποκατάσταση της φυσικής κληρονομιάς σε συγκεκριμένες περιοχές.
Τα πεδία δράσης του:
https://fondation.vinci-autoroutes.com και λογαριασμός στο Twitter: @FondationVA, Facebook, Linkedin, Instagram: fondation_vinciautoroutes
Επικοινωνία ΜΜΕ:
ΑIA Relate: Κατερίνα Κασκούτη, τηλ.:2107418908, kaskouti@aea.gr